​Theo các chuyên gia của Bệnh viện Mắt TP.HCM và các tài liệu khoa học hiện nay trên thế giới, bệnh đau mắt đỏ (viêm kết mạc cấp) thường do các tác nhân virus gây ra (adenovirus, enterovirus, coxsackie,…), bệnh lây truyền do tiếp xúc trực tiếp với nước mắt và các chất tiết của mắt có mang virus gây bệnh từ người bệnh. Tác nhân Enterovirus gây ra viêm kết mạc mắt vẫn có thể gây ra bệnh cảnh nặng nhưng thường là cấp tính, khác với tác nhân Adenovirus có thể gây ra viêm giác mạc mạn tính.

Tác nhân enterovirus đã được ghi nhận gây ra những đợt dịch viêm kết mạc tại nhiều nước trên thế giới. Theo tài liệu của Tổ chức Y tế Thế giới công bố năm 1973, enterovirus type 70 đã gây đại dịch tại các nước Châu Phi (Algeria, Ghana, Morocco, Nigeria, Tunisia), Châu Á (Cambodia, China, Hong Kong, India, Indonesia, Japan, Malaysia, Philipines, Singapore, Thailand) và Vương quốc Anh trong giai đoạn 1969-1971. Gần đây, năm 2014, nhóm virus này gây viêm kết mạc mắt xuất huyết tại Thailand với hơn 300.000 trường hợp nhiễm trong vòng 03 tháng.

Đau mắt đỏ (hay viêm kết mạc) xảy ra khi lớp màng trong suốt trên bề mặt nhãn cầu (lòng trắng mắt) và kết mạc mi gặp phải tình trạng viêm nhiễm. Bệnh có thể gặp ở tất cả mọi đối tượng: trẻ em, người trưởng thành, người già. Bệnh dễ lây lan, xảy ra quanh năm có thể lan rộng ra thành dịch trong thời điểm từ Hè đến cuối Thu.

Bệnh thường bùng phát vào mùa hè do đặc điểm khí hậu nắng nóng nhưng dễ mưa đột ngột, độ ẩm không khí cao, môi trường nhiều khói bụi, nguồn nước ô nhiễm…; người nhạy cảm với thời tiết, hệ thống miễn dịch hoạt động kém khiến virus, vi khuẩn tấn công nhanh và dễ dàng hơn; các hoạt động ngoài trời như du lịch dã ngoại, bơi lội… càng khiến virus dễ lây qua đường hô hấp, nước bọt, tay cầm nắm, chạm vào các đồ dùng của người bệnh, nước nhiễm mầm bệnh…

Hầu hết các trường hợp đau mắt đỏ có thể chữa khỏi trong 7 - 10 ngày. Tuy nhiên, thời gian khỏi bệnh còn phụ thuộc vào các yếu tố: mức độ đáp ứng thuốc, giải pháp điều trị và nguyên nhân gây đau mắt đỏ.

I. TRIỆU CHỨNG

Đau mắt đỏ là bệnh về mắt thường gặp với những biểu hiện đặc trưng ngứa, đỏ mắt, cộm… Những dấu hiệu điển hình của bệnh bao gồm:

- Mắt ngứa, cộm như có hạt bụi trong mắt

- Mắt đỏ

- Mắt tiết nhiều ghèn, chảy nước mắt

- Mi mắt sưng nề, đau nhức

Có thể kèm theo các biểu hiện khác như: mệt mỏi, sốt nhẹ, đau họng, ho, nổi hạch sau tai…

Ảnh minh họa Đau mắt đỏ

II. NGUYÊN NHÂN

Các nguyên nhân phổ biến gây đau mắt đỏ bao gồm:

- Đau mắt đỏ do nhiễm virus: Bệnh gây ra do virus như Adenovirus, Herpes; có thể tự hết trong khoảng 7 – 14 ngày, không cần điều trị.

- Đau mắt đỏ do nhiễm vi khuẩn

- Đau mắt đỏ do dị ứng: Các tác nhân dị ứng như phấn hoa, bụi và lông động vật… có thể khiến bệnh kéo dài cho đến khi loại bỏ hoặc tránh xa các yếu tố gây dị ứng.

III. ĐƯỜNG LÂY

- Tiếp xúc với dịch tiết của người mắc bệnh khi họ nói chuyện hoặc hắt hơi

- Chạm tay vào những vật dụng hay đồ dùng cá nhân nhiễm mầm bệnh như gối, khăn mặt, bàn chải, chìa khóa, tay nắm cửa, chậu rửa bát, nút bấm cầu thang, điện thoại, đồ chơi…

- Sử dụng nguồn nước bị nhiễm bệnh ao hồ, bể bơi…

- Thói quen hay dụi mắt, sờ tay vào mũi, miệng, làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh

- Không vệ sinh đúng cách kính áp tròng

Do tốc độ lây lan trong cộng đồng của bệnh đau mắt đỏ rất nhanh nên những địa điểm công cộng và nơi mật độ dân cư cao sẽ tiềm ẩn nguy cơ “bùng phát thành dịch".

IV. BIẾN CHÚNG

Bệnh đau mắt đỏ thường diễn tiến lành tính, ít để lại di chứng. Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời, có thể gây biến chứng ảnh hưởng đến giác mạc gây giảm thị lực.

Những biến chứng có thể xảy ra khi thời gian bệnh kéo dài hoặc không chữa trị đúng cách. Ở cả trẻ em và người lớn, bệnh đau mắt đỏ có thể gây viêm giác mạc, loét giác mạc, có thể dẫn đến mù lòa.

Vì vậy, người bệnh cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa mắt ngay khi phát hiện bất thường như mắt đỏ, đau nhức cộm… để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

V. PHÂN BIỆT CÁC BỆNH LÝ VỀ MẮT

Mắt đỏ là biểu hiện thường thấy của những bệnh lý về mắt. Bệnh đau mắt đỏ rất dễ nhầm lẫn với một số bệnh khác nên dễ bị nhầm lẫn và thường bị bỏ qua.

1. Viêm củng mạc: các triệu chứng như đau mắt, cơn đau truyền lên vùng trán, gò má và xoang. Màu sắc lòng trắng đỏ hồng hoặc đỏ tươi, có hạt gồ lên dưới khóe mắt..

2. Viêm nội nhãn: Bệnh có biểu hiện đỏ và đau nhức mắt, tuy nhiên không tiết dịch nhầy (ghèn, gỉ mắt) như đau mắt đỏ. Ngoài ra, có thể xuất hiện các triệu chứng sưng mắt, nhìn mờ, sợ sáng, cơ thể mệt mỏi, sốt, mất ngủ, chán ăn…

3. Viêm loét giác mạc: Người bị bệnh thường cảm thấy mắt bị cộm, chảy nước mắt nhiều, khó mở mắt khi thức dậy và mắt nhìn mờ.

Do Bệnh đau mắt đỏ rất dễ nhầm lẫn với một số bệnh khác về mắt, người bệnh cần phải đến các bệnh viện chuyên khoa mắt để kiểm tra để có hướng điều trị phù hợp.

VI. ĐIỀU TRỊ BỆNH ĐAU MẮT ĐỎ

- Bệnh đau mắt đỏ có thể theo dõi tại nhà và thực hiện các thao tác sau:

+ Chườm lạnh nhằm giảm khó chịu mắt, sưng mi

+ Rửa mặt, tay thường xuyên với xà bông.

+ Tránh dùng chung ly, bát, khăn mặt… với người khác.

+ Tránh dụi mắt, không đi bơi.

+ Nên nghỉ học, nghỉ làm trong 1 tuần.

- Đối với trường hợp cần phải sử dụng thuốc kê toa, bác sĩ sẽ dựa vào nguyên nhân gây bệnh đau mắt để chỉ định thuốc nhỏ đau mắt đỏ hay thuốc uống phù hợp. Cụ thể:

+ Đau mắt đỏ do virus: Đau mắt đỏ do virus sẽ kéo dài 4 – 7 ngày rồi tự khỏi nhưng lại dễ lây lan. Trường hợp này, không cần dùng kháng sinh vì không có tác dụng đối với virus. Người bệnh chỉ cần rửa sạch mắt mỗi ngày là đủ.

+ Đau mắt đỏ do vi khuẩn: Nếu vi khuẩn là tác nhân gây đau mắt đỏ, cần uống thuốc kháng sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ kết hợp cùng thuốc mỡ bôi.

+ Đau mắt do dị ứng: Thuốc kháng histamin (gồm thuốc uống hoặc thuốc nhỏ) có thể giúp giảm đau mắt đỏ do nguyên nhân này nhưng sẽ khiến mắt bị khô. Trường hợp này, người bệnh cần gặp bác sĩ khoa mắt để được chỉ dẫn cách điều trị đau mắt đỏ thích hợp.

Trường hợp bệnh lý dai dẳng, không có dấu hiệu thuyên giảm, người bệnh nên gặp bác sĩ chuyên khoa mắt để điều chỉnh toa thuốc hay có giải pháp chữa trị bệnh đau mắt đỏ phù hợp hơn.

VII. CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG

Dinh dưỡng hợp lý giúp tăng sức đề kháng cho đôi mắt, ngăn ngừa biến chứng xấu của bệnh đau mắt đỏ.

1. Thực phẩm NÊN ĂN

Chú ý bổ sung nhóm thực phẩm cho mắt để duy trì đôi mắt khỏe mạnh

- Thực phẩm giàu vitamin A: có nhiều trong cá, gan động vật, khoai lang, bí ngô, rau có màu xanh đậm, cà chua, ớt chuông xanh, sản phẩm từ sữa…

- Thực phẩm giàu vitamin K: được tìm thấy nhiều trong các thực phẩm quen thuộc như trứng, cà rốt, dưa chuột, cần tây, măng tây, rau xà lách, bông cải xanh…

- Thực phẩm giàu vitamin C: các loại quả như đu đủ, dâu tây, kiwi, xoài, cải xanh, ớt chuông…

- Thực phẩm giàu vitamin B: thịt gà, trứng, cá hồi, gan động vật, bông cải xanh, nấm, các loại hạt và các loại đậu…

10 loại thực phẩm tốt cho Mắt

2. Thực phẩm NÊN KIÊNG

- Thực phẩm có mùi tanh nồng như tôm, cua, ốc, cá mè…

- Thực phẩm có chứa chất kích thích như rượu bia, cà phê, nước uống có gas

- Thực phẩm có tính nóng như ớt, tỏi, thịt dê…

- Hạn chế ăn các loại thực phẩm như mỡ động vật, rau muống…

VIII. PHÒNG NGỪA LÂY LAN

- Không đi học, đi làm khi bị đau mắt đỏ để tránh bệnh lây lan

- Không dùng chung khăn lau

- Không chạm tay vào mắt

- Rửa tay thường xuyên

- Thay vỏ gối hoặc giặt sạch vỏ gối trong nước nóng

- Không dùng chung đồ trang điểm (nhất là mỹ phẩm dành cho mắt)

- Tuyệt đối không dùng lại thuốc cũ hoặc dùng chung thuốc với người khác.

- Sau một ngày lao động có tiếp xúc bụi mắt, nên làm sạch mắt với một vài giọt nước nhỏ mắt Natri Clorid 0,9%./.