Gia đình là tế bào của xã hội, là một xã hội thu nhỏ. Gia đình là nền tảng vững chắc của xã hội, gia đình có vững thì xã hội mới cường; ngược lại xã hội có nguy cơ dẫn đến suy vong, nếu các gia đình không có nền tảng vững chắc.
Ngay từ thời nguyên thủy, gia đình đã xuất hiện, đó là một nhóm từ 2 đến 3 chục người có cùng chung huyết thống; họ cùng nhau sống trong một hốc cây, hang đá, hay những căn nhà đơn sơ; cùng nhau lao động chia sẻ và hưởng thụ thành quả lao động mà họ tạo ra. Ở họ khái niệm về chồng, vợ, cha con, ông bà, anh em còn rất mơ hồ, thậm chí chưa có sự phân biệt. Hôn nhân dần xuất hiện vào thời kì chiếm hữu nô lệ, thế nhưng phải đợi cho đến thời kì phong kiến ( đặc biệt là xã hội phong kiến phương Đông) thì gia đình mới thật sự vững chắc đó là kiểu gia đình truyền thống gồm nhiều thế hệ cùng chung sống trong một mái nhà ( tam đại đồng đường, tứ đại đồng đường thậm chí là ngũ đại đồng đường) đó là một nền tảng gia đình vững chắc và có những quy tắc riêng. Đó là một gia đình trên thuận dưới hòa, cha mẹ, ông bà thương yêu con cháu, con cháu hiếu thảo với cha mẹ, ông bà, theo một tôn ti trật tự. Trong kiểu gia đình đó, Ông bà không phải là người làm ra nhiều của cải vật chất nhưng lại có vai trò quyết định trong đời sống gia đình cũng không vì thế mà ông bà có những cư xử không đúng; ngược lại họ là những người luôn là gương cho con cháu noi theo.
Thời gian trôi nhanh, xã hội ngày càng phát triển, nhất là khi mối quan hệ giao lưu kinh tế, văn hóa giữa nước ta với các nước trong khu vực và trên thế giới ngày càng xích lại gần nhau hơn. Gia đình truyền thống ngày càng bị phá vỡ, thay vào đó là gia đình hạt nhân ( vợ chồng và con cái), hoặc gia đình thiếu ( chỉ có cha hoặc mẹ với con cái). Cũng do tác động của xã hội, cha mẹ tất bật vào công cuộc mưu sinh, không như trước đây nếu cha mẹ bận thì đã có ông bà chăm sóc cháu, nên phần lớn thời gian những đứa trẻ ở với thầy cô, với xã hội; thậm chí trong cả bữa ăn cũng không đầy đủ các thành viên như trước, nói gì đến thời gian cha mẹ dành thời gian cho các con.
Như vậy xét về mặt quy luật, kiểu gia đình truyền thống ngày càng ít đi, thay vào đó là kiểu gia đình hạt nhân, hoặc gia đình “thiếu" xuất hiện ngày càng nhiều điều đó đang ngày càng trở nên phổ biến. Theo thống kê mới nhất từ huyện Định Quán, hiện trên dịa bàn huyện kiểu gia đình truyền thống chỉ chiếm khoảng 10% trên tổng số các gia đình; điều đó cho thấy mối quan hệ truyền thống xưa kia đang bị mai một dần.
Tuy nhiên, xét ở nhiều góc độ khác nhau từ điều kiện kinh tế- xã hội, điều kiện môi trường sống, ảnh hưởng về văn hóa; xét cả về mặt chủ quan, lẫn khách quan…kiểu gia đình truyền thống ngày càng giảm, gia đình hạt nhân, thậm chí gia đình “ thiếu" ngày càng tăng là điều đương nhiên. Cũng theo số liệu thống kê từ huyện Định Quán, nếu như năm 2009 tổng số hộ gia đình trên địa bàn huyện là 43.000 hộ với dân số trên 200.000 người; thì đến năm 2024 tổng số hộ dân là trên 49.000 hộ nhưng dân số chỉ 184.000 người. Phân tích trên cho thấy số hộ gia đình tăng nhưng số dân giảm, điều đó chứng tỏ kiểu gia đình hạt nhân và gia đình “ đơn thân" ngày càng tăng.
Không thể khẳng định hoàn toàn rằng kiểu gia đình này tốt hơn kiểu gia đình kia, kiểu gia đình này là ưu việt còn kiểu gia đình kia thì không mà phải xét về những yếu tố tự nhiên, về điều kiện sống…; mỗi kiểu gia đình đều có những ưu việt riêng của nó. Các kiểu gia đình cũng sẽ phải vận hành theo xã hội, thích nghi với xã hội, thích nghi với mọi hoàn cảnh. Điều quan trọng không phải là kiểu gia đình nào mang lại giá trị lớn hơn cho cộng đồng và xã hội mà điều quan trọng là mỗi gia đình phải làm đúng, làm đủ, làm tròn trách nhiệm của mình đối với cộng đồng và xã hội, có như vậy thì dù là kiểu gia đình gì vẫn là “hạt nhân của xã hội" và góp phần xây dựng xã hội bền vững.