Một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ tiêm vaccine mũi 3 chưa cao là do một bộ phận người dân hiểu chưa đúng về tác dụng của việc tiêm vaccine phòng bệnh. Xung quanh vấn đề này, phóng viên Báo Đồng Nai đã có cuộc trao đổi với ThS-BS NGUYỄN HỮU TÀI, Phó giám đốc Sở Y tế.
Vaccine không tồn tại mãi mãi trong cơ thể
Nhiều người dân hiện có tâm lý chủ quan cho rằng chỉ cần tiêm 2 mũi vaccine phòng Covid-19 là đủ, không cần tiêm mũi 3. Điều này có đúng không, thưa ông?
- Vaccine phòng Covid-19 là một trong những yếu tố quan trọng góp phần khống chế dịch bệnh Covid-19 trên toàn thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Từ khi có vaccine, tình hình dịch bệnh Covid-19 có chuyển biến tích cực. Số ca bệnh nặng và tử vong giảm sâu so với trước kia, khi người dân chưa được tiêm vaccine.
Tuy nhiên, 2 liều vaccine phòng Covid-19 không có tác dụng mãi mãi như vaccine phòng bệnh lao mà theo thời gian, kháng thể được sinh ra từ 2 liều vaccine cơ bản bị suy giảm dần, có thể không đáp ứng được đối với những biến thể mới của virus SARS-CoV-2. Chính vì vậy, sau khoảng thời gian 3 tháng, người dân cần tiêm liều nhắc lại (mũi 3) nhằm tăng mức độ phản ứng miễn dịch của cơ thể, giúp kháng thể trong cơ thể được tăng lên, chống lại tác nhân gây bệnh là virus SARS-CoV-2. Đối với những người có hệ miễn dịch suy yếu thì cần được tiêm bổ sung mũi 3 sớm hơn (khoảng 28 ngày sau khi tiêm mũi 2) để tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra nếu chẳng may bị nhiễm bệnh.
Tiêm 1 mũi, 2 mũi hay 3 mũi vaccine vẫn có khả năng bị nhiễm bệnh. Vậy tác dụng của vaccine mũi 3 là gì, thưa ông?
- Đúng vậy, người dân khi đã tiêm 1 mũi, 2 mũi hay 3 mũi vaccine đều có thể bị nhiễm bệnh nếu tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây mà không có biện pháp bảo vệ. Tuy nhiên, nếu đã tiêm 3 mũi vaccine mà không may nhiễm bệnh thì sẽ giảm được nguy cơ bệnh chuyển nặng và tử vong so với việc không tiêm vaccine hoặc tiêm chưa đủ liều vaccine. Thực tế thời gian qua cho thấy, có rất nhiều trường hợp đã tiêm 3 mũi vaccine khi bị nhiễm bệnh chỉ bị các triệu chứng thoáng qua như sốt, mệt mỏi và khỏi bệnh sau từ 3-7 ngày.
Không có bằng chứng khoa học về tác dụng phụ của vaccine
Thời gian qua, một bộ phận người dân tiếp cận luồng ý kiến không chính thống cho rằng việc tiêm vaccine mũi 3 gây một số tác dụng phụ như: giảm trí nhớ, rụng tóc, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ và giảm ham muốn tình dục ở nam giới. Ông có ý kiến như thế nào?
- Từ khi vaccine phòng Covid-19 được Tổ chức Y tế thế giới phê duyệt đến nay, đã có hàng tỷ liều vaccine được tiêm cho người dân trên toàn thế giới. Hiện chưa có bằng chứng cụ thể nào về những tác dụng phụ của vaccine phòng Covid-19. Như đã nói ở trên, vaccine khi đưa vào cơ thể sẽ không tồn tại mãi mãi trong cơ thể. Những triệu chứng như rụng tóc, giảm trí nhớ nếu có cũng chỉ là nhất thời và so với những hậu quả nếu không tiêm vaccine mà nhiễm bệnh thì không đáng kể. Trên thực tế, nhiều trường hợp không tiêm vaccine hoặc tiêm không đủ liều vaccine đã tử vong sau khi nhiễm bệnh. Như vậy, tiêm vaccine vẫn có lợi hơn rất nhiều.
Ngoài ra, cũng đã có bằng chứng cho thấy vaccine không ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ, các nghiên cứu cho thấy phụ nữ sau tiêm vaccine vẫn có thai và sinh đẻ bình thường. Còn đối với sức khỏe tình dục của nam giới cũng chưa có bằng chứng nào chứng minh điều này. Ngược lại, đã ghi nhận những trường hợp nam giới suy giảm ham muốn tình dục sau khi bị nhiễm Covid-19 mà chưa tiêm vaccine.
Vậy những tác dụng phụ thường gặp sau tiêm vaccine là gì?
- Cũng như các loại vaccine khác, tác dụng phụ phổ biến nhất sau khi tiêm vaccine phòng Covid-19 là sốt, nhức đầu, mệt mỏi, đau tại chỗ tiêm. Các triệu chứng này sẽ hết trong vài ngày. Người dân nếu thấy cơ thể có dấu hiệu bất thường như: sốt cao trên 39 độ C khó hạ, phát ban, khó chịu, khó thở… cần liên hệ với nhân viên y tế để được xử trí kịp thời.
Việc chủ động đưa kháng thể vào cơ thể qua đường tiêm vaccine có ý nghĩa ra sao, thưa ông?
- Khi tiêm vaccine vào cơ thể sẽ giúp tế bào lympho T nhận biết được virus và tạo ra một lượng kháng thể đặc hiệu kháng lại virus. Có thể ví von rằng, sau tiêm vaccine, hệ thống miễn dịch của cơ thể đã được huấn luyện một đội binh hùng hậu sẵn sàng tiêu diệt virus SARS-CoV-2 khi virus này vào cơ thể. Trường hợp người không tiêm vaccine, khi virus SARS-CoV-2 xâm nhập vào cơ thể thì đề kháng quá yếu, không kịp tạo kháng thể để chống lại con virus này. Do đó, virus sẽ lấn át và gây tổn hại đến cơ thể, hoặc virus bất ngờ xâm nhập vào cơ thể, cơ thể phải huy động toàn bộ hệ thống miễn dịch để chống lại virus, tạo cái người ta gọi là cơn bão cytokine gây tàn phá trầm trọng cơ thể. Như vậy, nếu chủ động đưa vaccine vào cơ thể sẽ tạo kháng thể chuyên biệt trung hòa virus một cách dễ dàng và an toàn, giúp cơ thể nhanh khỏi bệnh.
Xin cảm ơn ông!