​

Khởi phát

Giới quan chức tại Nam Phi lần đầu tiên báo cáo Omicron (B.1.1.529) cho WHO vào ngày 24/11 vừa qua, sau khi số ca mắc phải biến thể này tăng mạnh vào nhiều tuần trước đó. Mẫu bệnh phẩm đầu tiên có chứa Omicron được phát hiện vào ngày 9/11 và cho tới hiện nay, số ca nhiễm Omicron đang gia tăng nhanh chóng tại Nam Phi. Tuy nhiên, quốc gia nào là nơi khởi phát biến thể này hiện vẫn còn là một ẩn số.

Đột biến

Omicron có hơn 30 gen đột biến trong gen mã hóa protein, trong đó có 10 đột biến nằm trong “vùng liên kết thụ thể”, khiến nó tăng khả năng thành công khi bám vào các tế bào trên cơ thể người. Bên cạnh đó, một số đột biến của biến thể này đã được phát hiện trong các biến thể trước đó, có liên quan đến khả năng lây truyền cao hơn và né tránh tốt hơn các cơ chế phòng thủ, miễn dịch của cơ thể người. WHO cho rằng: “Khả năng lây lan tiềm ẩn của Omicron ở mức độ toàn cầu là rất cao”.

Mức độ nghiêm trọng khi gây bệnh

Hiện tại, giới khoa học vẫn chưa thể đưa ra một kết luận chắc chắn rằng Omicron có gây ra các triệu chứng bệnh nặng hơn so với các biến thể trước đó hay không. Số liệu thu thập được ban đầu cho thấy rằng tỷ lệ nhập viện ở Nam Phi thực tế đang tăng. Tuy nhiên, theo WHO, xu hướng này có thể là kết quả của việc tổng số người nhiễm bệnh ngày càng tăng, không chắc chắn là ảnh hưởng của riêng biến thể Omicron này.

Hiệu quả của vaccine

Hầu hết các loại vaccine COVID-19 hiện hành đều hỗ trợ hệ thống miễn dịch chống lại những protein đột biến nhất định. Vì có chứa nhiều loại đột biến khác nhau, chuyên gia lo ngại rằng các vaccine hiện hành có thể kém hiệu quả hơn trong việc nhận biết và ngăn ngừa Omicron.
Jesse Bloom – một nhà sinh học tiến hóa tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson, Seattle cho biết: “Dựa trên rất nhiều nghiên cứu được thực hiện trên các biến thể khác, chúng tôi tin rằng sẽ có những sự sụt giảm đáng kể trong quá trình tạo ra kháng thể của vaccine”. Tuy nhiên, các nhà khoa học khác cũng nhấn mạnh rằng tác dụng của vaccine chỉ có thể bị sụt giảm, không thể bị biến mất hoàn toàn.

Khả năng lây truyền

Số liệu thu thập được tại Nam Phi cho thấy rằng số người có kết quả dương tính với COVID-19 có xu hướng tăng ở những khu vực bị ảnh hưởng bởi Omicron. Tuy nhiên, để chắc chắn được rằng xu hướng này gây ra bởi bản thân đột biến hay bởi những yếu tố khác nữa thì còn cần một quá trình nghiên cứu cẩn trọng trong tương lai.

Vaccine có hiệu quả chống lại Omicron không?

Các chuyên gia cho biết, ngay cả khi biến thể này hạn chế hiệu quả của vaccine ngừa COVID-19, nó sẽ không thể phá vỡ được hoàn toàn sự bảo vệ mà vaccine mang lại.

Chuyên gia về bệnh truyền nhiễm Ian Sanne, thành viên của Hội đồng Cố vấn Bộ trưởng của Nam Phi về COVID-19 cho biết, tuy Omicron gây ra tỷ lệ nhiễm trùng đột phá cao hơn trong số những người được tiêm chủng trước đây ở Nam Phi, song dữ liệu ban đầu cho thấy vaccine vẫn đang chứng tỏ hiệu quả, với phần lớn các trường hợp nhập viện là ở những người chưa được tiêm chủng.

"Chúng tôi tìm thấy mọi dấu hiệu cho thấy vaccine vẫn có hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh nặng hoặc các biến chứng do COVID-19 gây nên. Tuy nhiên, các dữ liệu còn nhỏ lẻ và ban đầu".

Nhà virus học Jesse Bloom thuộc Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson (Mỹ), người đã tiến hành các thí nghiệm quét đột biến cho biến thể coronavirus nói: "Bất kể biến thể mới này có lây lan hay không, tôi khuyên mọi người nên làm những gì có thể để giảm thiểu khả năng bị nhiễm SARS-CoV-2. Có một số điều rõ ràng bạn có thể làm: Tiêm phòng, tiêm phòng nhắc lại và đeo khẩu trang".

MINH KHOA